Gia tăng lạm dụng thuốc và các xét nghiệm

Nhiều dịch vụ y tế không cần thiết đã gây lãng phí, phiền hà và tốn kém cho BN.

Báo cáo công tác khám chữa bệnh (KCB) năm 2010 cho thấy, tại nhiều cơ sở KCB vẫn còn tình trạng chỉ định lại xét nghiệm, chẩn đoán hình ảnh, không công nhận kết quả giữa các bệnh viện (BV) gây không ít phiền hà, tốn kém cho người bệnh.

Xét nghiệm nhiều, chất lượng kém

TS. Lương Ngọc Khuê, Cục trưởng Cục Quản lý KCB cho biết, trong năm 2010, các BV đã thực hiện được 134 triệu lượt xét nghiệm sinh hóa, tăng 12,4% so với năm 2009. Xét nghiệm huyết học 143 triệu lượt, tăng 7%. Xét nghiệm vi sinh 17 triệu lượt, tăng 7,2%. Xét nghiệm giải phẫu bệnh 2,2 triệu lượt, tăng 5,8%.

Hoạt động chẩn đoán hình ảnh và thăm dò chức năng, các BV đã thực hiện 1,4 triệu lượt CT-Scan, tăng 9,9%. Siêu âm 16 triệu lượt, tăng 6,9%. Nội soi chẩn đoán 2,24 triệu lượt, tăng 24,5% so với năm 2009.

Về vấn đề này, Th.s Nghiêm Trần Dũng, Phó Vụ trưởng Vụ Bảo hiểm cũng cho rằng, rất ít BV có chương trình kiểm soát, bảo đảm chất lượng dịch vụ. Tình trạng sử dụng thuốc, vật tư y tế, chỉ định xét nghiệm cận lâm sàng cần được chấn chỉnh.

Kết quả kiểm tra thực tế ở một số BV cho thấy có tình trạng chỉ định xét nghiệm hàng loạt (về máu, nước tiểu, X-quang, siêu âm, điện tim) cho tất cả các bệnh nhân BHYT không phân biệt bệnh lý. Việc chỉ định hàng loạt các xét nghiệm cao như siêu âm màu, CT scanner nhất là ở những BV có các phương tiện chẩn đoán từ nguồn xã hội hóa hay từ việc huy động vốn của cán bộ nhân viên BV là khá phổ biến. Có BV trên 50% tổng số bệnh nhân được chỉ định siêu âm hoặc cứ có tai nạn là chỉ định chụp CT scanner sọ não ngay không cần căn cứ dấu hiệu lâm sàng.

Không những thế, chất lượng phim chụp cũng như kết quả đọc phim của các BV rất đáng lo ngại. Một nghiên cứu về chất lượng trên 416 phim X-quang được chụp tại 6 BV thuộc 3 tỉnh Thanh Hóa, Phú Yên và Yên Bái do các chuyên gia về chẩn đoán hình ảnh của BV Bạch Mai thực hiện cho thấy, tỷ lệ phim chụp không đạt tiêu chuẩn dao động từ 7,1% đến 48% do sai về tư thế chụp và sai về kỹ thuật chụp.

Kết quả đọc phim của BV không phù hợp với kết quả chẩn đoán của các chuyên gia dao động từ 22,6% đến 61%. Hậu quả của việc này là dẫn đến kết luận sai là có bệnh (thực tế không có bệnh) hoặc ngược lại.

Đơn thuốc có tới 20 loại thuốc

Cũng theo ông Dũng, qua khảo sát tại một BV lớn trên địa bàn Hà Nội cho thấy, số thuốc được kê trung bình một đơn thuốc là 7,06 loại. Có những đơn thuốc lên tới 10-20 loại thuốc. Đáng lưu ý, thuốc kháng sinh đang được sử dụng ở rất nhiều đơn thuốc, có khoa thuốc kháng sinh được sử dụng ở 100% bệnh nhân.

Tình trạng kết hợp nhiều loại kháng sinh cũng ở mức rất phổ biến (41,91%) và có những đơn thuốc kê kết hợp cùng lúc đến 4 loại kháng sinh, trong đó, theo đánh giá của Hội đồng thuốc và điều trị thì có một nửa số thuốc kháng sinh trong những đơn thuốc này là không cần thiết.

Tình trạng này đã làm tăng chi phí y tế, tăng khả năng xuất hiện tác dụng phụ của thuốc cũng như tình trạng kháng kháng sinh ở bệnh nhân.

Việc tiến hành chỉ định quá nhiều các dịch vụ cận lâm sàng và làm lại các xét nghiệm, X-quang, siêu âm… cùng với kê đơn, sử dụng thuốc vô tội vạ đã gây không ít lãng phí, phiền hà và tốn kém cho bệnh nhân.

Theo Laodong

Posted in: Thông tin Y Dược,Y Dược toàn thư